Είναι πλέον χιλιοειπωμένο ότι το δημόσιο χρέος στην χώρα μας πλησιάζει τα 320 δισεκατ. ευρώ, αντιπροσωπεύει το 120% του Ακαθαρίστου Εγχωρίου Προϊόντος (ΑΕΠ) μας και επιβαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό με τόκους 15 δισεκατ. ευρώ περίπου. Ωστόσο, δίπλα σε αυτή την φούσκα του δημόσιου χρέους –η οποία έχει ήδη εκραγεί και θα επιδεινώνει την κατάσταση της οικονομίας μας– υπάρχει και μια άλλη επικίνδυνη ωρολογιακή βόμβα στα θεμέλια της οικονομίας. Είναι αυτή του ιδιωτικού χρέους, για το οποίο δεν γίνεται πολύς λόγος.

Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), αλλά και της Τράπεζας της Ελλάδος, το συνολικό ιδιωτικό χρέος στην Ελλάδα πλησιάζει και αυτό το 120% του ΑΕΠ, άρα ξεπερνά τα 300 δισεκατ. ευρώ. Από αυτά, τα 110 δισεκατ. ευρώ είναι χρέος των νοικοκυριών και τα υπόλοιπα χρέη των εταιρειών. Επειδή, όμως, μέχρι τώρα το ανωτέρω ιδιωτικό χρέος ήταν λίγο χαμηλότερο από τον αντίστοιχο μέσον όρο της ευρωζώνης, δεν έγινε ποτέ αντικείμενο εις βάθος προβληματισμού.
Σήμερα, η κατάσταση αυτή αλλάζει άρδην. Διότι, πολύ γρήγορα, το ιδιωτικό χρέος μπορεί να προσλάβει –όπως και το δημόσιο– τον χαρακτήρα φούσκας. Κατά πρώτον λόγο, στο μέτρο που η ύφεση θα εμπεδώνεται, ο παρατηρούμενος εγχώριος πληθωρισμός προβλέπουμε ότι θα αποκτήσει ημερομηνία λήξεως. Διότι, αφ’ ενός, οι δημόσιες δαπάνες δεν θα στηρίζουν την ήδη πτωτική ζήτηση και, αφ’ ετέρου, η μονιμοποίηση της τελευταίας θα αποδυναμώνει και την παραοικονομία. Έτσι, θα παρατηρηθεί πτώση των τιμών όλων των ενεργητικών και όξυνση του ανταγωνισμού μεταξύ παραγωγών και διανομέων, δηλαδή του οργανωμένου εμπορίου. Αυτό θα οδηγήσει τις επιχειρήσεις σε μόνιμες εκπτώσεις, οι οποίες θα είναι μεν θετικές για την αγοραστική δύναμη, όμως η πτώση των τιμών θα οδηγήσει σε πληθώρα πτωχεύσεων και αδυναμία αποπληρωμών, με συνέπεια να καταστραφεί και μέρος του ενεργητικού των τραπεζών.
Η δυναμική αυτή, την οποία οι οικονομολόγοι αποκαλούν απαξίωση του χρέους (debt deflation), οδηγεί αναπόφευκτα σε βαθειά και επίμονη ύφεση –με ό,τι αυτή συνεπάγεται και για τις κοινωνικές ισορροπίες. Δημιουργεί, όμως, σοβαρά χρηματοδοτικά προβλήματα και στις τράπεζες, οι οποίες σήμερα βρίσκονται αντιμέτωπες με περί τα 17 δισεκατ. ευρώ επισφάλειες. Είναι έτσι κατάδηλο ότι η απογείωση του ιδιωτικού χρέους, στο μέτρο που δεν θα μπορεί να αντικατασταθεί με άνοδο του δημοσίου χρέους, οδηγεί την οικονομία στον βυθό, παρά κάποιες χαζοχαρούμενες διαβεβαιώσεις περί του αντιθέτου.

Η κυβέρνηση αντιμετωπίζει μάλλον παθητικά αυτή την πορεία προς τον βυθό. Κοντόθωρη όπως είναι και αυτή, εκείνο που την ενδιαφέρει άμεσα είναι ο εξωτερικός δανεισμός, για να δώσει την εντύπωση στο εσωτερικό ότι η κατάσταση μπορεί να διορθωθεί. Δυστυχώς, όμως, τα γεγονότα είναι πεισματάρικα. Ιδιαιτέρως δε όταν μία οικονομία πάσχει από πολλές στρεβλώσεις και τις συναφείς με αυτές βλάβες.
Έτσι, ακόμα και οι πιο καλόπιστοι παρατηρητές κυριολεκτικά δεν βλέπουν πώς, μία χώρα που δεν παράγει σχεδόν τίποτα, θα βρει τους απαραίτητους δικούς της πόρους για να αποπληρώσει τα χρέη της –ή, τουλάχιστον, να τα μειώσει. Το ίδιο συμβαίνει και με τους ιδιώτες. Χωρίς εργασία πως θα ανταποκριθούν στις αυξημένες υποχρεώσεις τους! Πως θα αποπληρώσουν χρέη που δημιούργησαν απλά για να ζουν σαν άνθρωποι! Σας δημοσιεύουμε επιστολή πελάτη προς την Εταιρεία μας που αποτελεί εξομολόγηση του τρόπου που υπερχρεώθηκε, χωρίς αυτός να έχει σχέση με διακοποδάνεια, εορτοδάνεια και άλλου είδους καταναλωτισμό που και σε αυτή τη περίπτωση οι τράπεζες πίεζαν για εκταμιεύσεις.